Gepubliceerd door Uitpers op dinsdag 11 augustus 2015
De Verenigde Staten en hun bondgenoten bombarderen nu al een jaar de ‘Islamitische Staat’ in grote delen van Syrië en Irak. Die Islamitische Staat staat desondanks nog altijd stevig overeind. Nu heeft Turkije zich wel in de strijd geworpen, dat zou moeten helpen. Edoch, de Turkse luchtmacht bestookt in de eerste plaats de enigen die op het terrein IS met succes bestrijden, de Koerdische strijders verbonden met de PKK. Bij een dergelijk geval van hypocrisie rijst de vraag wie er allemaal belang heeft bij de opmars van IS. Met dergelijke ‘vijanden’ heeft IS niet veel te vrezen.
Na een jaar bombardementen door de zogenaamde coalitie tegen IS, is de balans erg mager. Het Pentagon pakt wel uit met percentages over teruggewonnen terrein, maar dat is fictie. IS heeft hier en daar wat terrein verloren, maar dat was enerzijds het werk van Koerdische militanten, anderzijds van Iraakse door Iran ondersteunde sjiitische milities die de stad Tikrit innamen.
Compensatie
IS compenseerde dat ruimschoots: in Syrië nam het Palmyra in. De IS-opmars door de woestijn naar Palmyra werd nauwelijks gehinderd door bommenwerpers van de “coalitie”. In Irak maakte IS het verlies van Tikrit meer dan goed door de belangrijker stad Ramadi in te nemen. De totale balans is: winst voor IS.
De VS nemen het gros van de bombardementen voor hun rekening. Maar zoals in Syrië zijn die bombardementen vaak gericht op infrastructuur en op voorraden die ook nuttig kunnen zijn voor het regeringsleger van president Assad. Intussen blijft IS zeer veel geld putten uit de olieraffinaderijen. De coalitie omvat een zestigtal landen, maar van de meeste is weinig te zien of te horen. Egypte bombardeerde IS-stellingen in Libië na de executie van Egyptenaren door IS, Jordanië ging spectaculair bombarderen na de executie van een Jordaans piloot. Maar verder? Turkije bestookte heel even IS-posities om dan snel al zijn aanvallen op de PKK te richten, wat een regelrecht cadeau is voor IS.
Ter plaatse
De zogenaamde coalitie deed dus niet meer dan de opmars van IS een beetje afremmen, de bombardementen, hoe talrijk ook, waren in essentie een rookgordijn. Washington is dan ook erg voorzichtig in zijn termen, er wordt gesproken van een operatie op lange termijn die afwisselend succes en tegenslag zal kennen… Intussen wordt toegegeven dat IS militair niet verzwakt is, dat de door de bombardementen geboekte verliezen aan manschappen worden opgevangen door nieuwe rekruten. Kortom, een jaar later staat men niet verder, de coalitie trappelt ter plaatse in Syrië en Irak.
IS heeft zijn actieveld intussen verruimd. Het is veel bedrijviger geworden op het Arabisch schiereiland, van Koeweit tot Jemen, ook in Saoedi-Arabië zelf waar het aanslagen pleegt tegen de sjiieten en tegen de Saoedische politie. Het raakte ingeplant in Libië en won aan invloed in de rest van Afrika, van Nigeria tot Somalië.
Met wie?
De “coalitie” staat intrinsiek zwak omdat er zowel in Syrië als Irak geen lokale betrouwbare partners zijn. Met wie in die landen IS bestrijden?
In Syrië verkiezen veel “coalitiegenoten” IS ver boven Assad. Saoedi-Arabië bestookt liever de Houthi’s in Jemen dan IS in Syrië. De huidige Turkse leiding rond president Erdogan heeft liever IS dan de Syrische Koerden die in één partij (PKK) zitten met de Turkse. Ankara heeft een eigen favoriet, een Turkmeense groep, om de macht te nemen in een grensgebied dat nu in handen is van IS, dat om te beletten dat de YPG, de Syrische Koerden, het gebied innemen.
De “gematigde” strijders tegen Assad? Die bestaan gewoon niet meer, naast IS bestaan er alleen andere jihadistische groepen – tientallen – die naargelang de omstandigheden front vormen, meestal met Al Nosra (Syrische tak van Al Qaida) als belangrijkste onderdeel.
“Gematigden”
De poging van Washington om in Syrië toch nog, voor de schijn, een gewapende “gematigde oppositie” te creëren, draait intussen uit op een pijnlijke klucht. In februari had het Pentagon een grootscheeps programma aangekondigd om in Turkije en Jordanië tot 15.000 gewapende “gematigde” opposanten op te leiden. Het eerste contingent bestond wel niet uit de aangekondigde 1500 manschappen, maar uit nauwelijks 60. Eind juli staken ze de grens met Turkije over. Van die 60 schiet er geen enkele meer over. Ze werden namelijk opgewacht door Al Nosra die hen ontvoerde en beschoot. Het vermoeden bestaat dat de overlevenden dan maar gewoon zijn overgelopen. Tot zover de “gematigden”.
VS-president Obama had intussen toestemming geven om in Syrië andere dan IS-stellingen te bestoken. Al Nosra gaf het voorwendsel. Maar in éénzelfde adem kregen de VS-toestellen ook groen licht om stellingen van de regeringstroepen te bestoken! Want tenslotte blijft het hoofddoel toch de val van het regime van Assad dat een hinderpaal is voor een “genormaliseerd” Midden Oosten zoals Israël het wil, bevrijd van vrienden van Iran. Veel van mijn Arabische vrienden vinden het intussen merkwaardig dat IS zo stil is over Israël en het zionisme, en dat IS-strijders kunnen rekenen op Israëls medische bijstand.
Mossoel is voor later
In Irak is het al niet veel makkelijker om betrouwbare plaatselijke bondgenoten te vinden. Pogingen om met veel geld soennitische stamhoofden bij de strijd tegen IS te betrekken, stuiten op de onwil van de sterke sjiitische milities en hun bondgenoot Iran. Het begin dit jaar met veel bravoure aangekondigde plan om de stad Mossoel snel op IS te heroveren, lijkt wel begraven. Nu is men al tevreden dat er niet meer steden verloren gaan.
IS kan rekenen op de vrees van de bevolking in deze noordelijke gebieden voor sommige sjiitische milities. Die zijn voor de soennieten een veel erger schrikbeeld dan IS, dat tenslotte instaat voor een min of meer normaal dagelijks leven, terwijl sjiitische milities in heroverde gebieden volop lieten plunderen of zelf plunderden en vaak moorddadig te werk gingen. Diezelfde milities die waarschuwen dat als Amerikanen zich op de grond in de strijd werpen, ze zich tegen die Amerikanen zullen keren. Niet bepaald aangename bondgenoten.
Het Iraakse leger? Dat stelt zeer weinig voor en is zeker niet in staat op te tornen tegen IS dat kan rekenen op zoveel bekwame hogere officieren uit het vroegere leger van Saddam Hoessein. Dit is het leger dat de Amerikanen in 2003 ontbonden, waardoor in één klap 400.000 militairen werkloos werden. Sommige stellen nu hun talent ten dienste van IS.
