Koerdistan
Land van de KoerdenKoerdistan – letterlijk het “land van de Koerden” – is de streek in het Midden-Oosten die beschouwd wordt als het thuisland van het Koerdische volk. Na de Eerste Wereldoorlog verdeelden de geallieerden deze regio over het huidige Turkije, Syrië, Irak en Iran. In elk van deze landen werd de Koerdische bevolking vervolgens zwaar gediscrimineerd.
De vier delen van Koerdistan kenden zo verschillende – maar even droevige – historische ontwikkelingen, met bloedige repressie en ernstige mensenrechtenschendingen als rode draad.
Daarbuiten leven er ook Koerdische bevolkingsgroepen in Armenië en Azerbeidzjan. En tot slot bestaat er een omvangrijke Koerdische diaspora van zo’n anderhalf miljoen mensen, waarvan ongeveer de helft in Duitsland woont.
Met naar schatting 35 tot 45 miljoen mensen zijn de Koerden één van de grotere volkeren ter wereld zonder eigen staat.
Door de onderdrukking werd de Koerdische taal nooit gestandaardiseerd. Vandaag worden er verschillende varianten van het Koerdisch gesproken, waaronder Kurmancî, Soranî, Pehlawî, Hewramiî, Goranî en Zazakiî.
Koerdistan is – net als de rest van het Midden-Oosten – een lappendeken van verschillende etnisch-religieuze groepen. Tussen de Koerden leven tal van andere volkeren, waaronder Arabieren, Armeniërs, Arameeërs (Assyrische christenen), Turkmenen, Turken, Azeri en minder bekende bevolkingsgroepen zoals de Shabak.
De meeste Koerden zijn soennitische moslims, maar er zijn ook sjiitische en alevitische Koerden, naast christenen, joden en aanhangers van minder bekende religies zoals het yezidisme en het yarsanisme. Nagenoeg alle Koerdische politieke bewegingen dragen het respect voor deze etnisch-religieuze diversiteit hoog in het vaandel.
De Koerden noemen de vier delen van hun thuisland naar de vier windstreken: Bakur (het noorden), Rojhilat (het oosten), Başȗr (het zuiden) en Rojava (het westen).
Klik op deze regio's om meer te leren over hun geschiedenis!
Bakur
Armenië en Azerbeidzjan
Naast de vier regio's van Koerdistan bevinden zich ook kleinere Koerdische bevolkingsgroepen in Armenië en Azerbeidzjan.
Rojhelat
... Tekst voor Interactieve Kaart Rojhilat ...
In het noordwesten van Iran ligt Rojhilat (‘oosten’).
Başȗr
Rojava
... Tekst voor Interactieve Kaart Rojava ...
In het noorden van Syrië ligt Rojava (‘westen’).
”Ik heb me steeds afgevraagd waarom de Koerdische vlag uit groen, rood en geel bestaat. Misschien omdat dit de drie kleuren zijn van de lente in onze bergen: groen door de weilanden, gewassen met het smeltende ijswater, fris bespikkeld met levendige boterbloemen en met vuurrode klaprozen. Onder dit vaandel zijn meer dan dertig miljoen zielen verenigd, zo beweeglijk als de bloemen in het weiland; dertig miljoen menselijke bloemen zonder ophouden heen en weer gejaagd naar goeddunken van de wrede fantasie van de wind die men “Geschiedenis” noemt, altijd met een G-hoofdletter en nooit met een g-kleine letter van ons klein volk, uitgezet in wankel evenwicht op de grenzen van vier landen: Irak, Iran, Turkije en Syrië… vier landen steeds bereid om oorlog te voeren en zich vervolgens te verzoenen, ten koste van ons en op het gevaar af van ons weg te vegen met een simpele armbeweging.”
(Uit: BAMARNI, Ahmed. De Koerdische lente. Ik, peshmerga, ik geef mijn ziel. Koerdisch Instituut, 1999, Brussel, pp. 17-18)
Geschiedenis
van een statenloos volkUit vondsten in Jarmo (Irak) kan men opmaken dat het gebied reeds in het 7e millennium v.Chr. bewoond was. De eerste tekenen van een Koerdistan gaan terug naar ongeveer 3000 v.Chr. Het kreeg zijn huidige etnische structuur pas door de Perzische invallen van ca. 800 v.Chr.
In de loop der tijd werden de Koerden geïntegreerd in en veroverd door vele volkeren. Het gebied werd in de 16de eeuw verdeeld tussen het Ottomaanse Rijk en het Safawidenrijk (een Azerbeidzjaanse dynastie die toen over Perzië heerste).
In de tijd van de Ottomanen woonden de meeste Koerden in de buurt van Amed en bewaakten zij de buitengrenzen van het Ottomaanse Rijk waar ze in sommige provincies verregaande autonomie voor terug kregen.
Echter halverwege de 19de eeuw worden de Koerdische gebieden in het Ottomaanse Rijk manu militari onder controle gebracht van het centrale gezag in Istanbul tot de val van het Ottomaanse Rijk aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.